روغن گیربکس مناسب اهمیت فراوانی برای اتومبیل دارد زیرا قطعات متحرک و چرخ دنده ها، نقش قابل توجهی در قدرت و انتقال آن به جعبه دنده ایفا می کنند و روغن گیربکس برای روان کار کردن این چرخ دنده ها و قطعات مورد استفاده قرار می گیرد.
اهمیت و استفاده روغن گیربکس برای اتومبیل کاملا ضروری است. زیرا علاوه بر روان کردن چرخ دنده ها ساییدگی و خوردگی دنده ها را نیز کاهش می دهد.
استفاده به موقع روغن گیربکس مناسب، حفاظت و طول عمر جعبه دنده و گیربکس اتومبیل را ایجاد می کند. در حالی که بسیاری از صاحبان خودروها به استفاده این مایع برای اتومبیل خود توجهی ندارند. ولی استفاده نکردن آن می تواند مشکلات جدی به ویژه در گیربکس های اتوماتیک ایجاد کند.
باید گفت که اصلی ترین و مهم ترین قطعات موجود در اتومبیل، چرخ دنده ها می باشند. زیرا مداوم در حال حرکت و تماس با دیگر چرخ دنده ها و جعبه دنده قرار دارند.
با توجه به عملیات سخت و وظیفه مهم چرخ دنده ها، روغن گیر بکس باید دارای خواص خاصی باشد تا به راحتی بتواند روان کردن جعبه دنده و گیربکس خودرو را انجام دهد.
روغن گیربکس مناسب می تواند ویژگی های بسیاری را به دنبال داشته باشد. اما یکی از مهم ترین و اساسی ترین ویژگی های این روغن، گرانروی آن است.
روغن دنده باید دارای ترکیباتی باشد تا در هر زمان بتوان از آن استفاده کرد. منظور این است که توانایی گردش بالایی داشته باشد تا در فصل سرد نگران گردش آن نباشیم و به راحتی گردش پیدا کند.
روغن گیربکس به اندازه کافی سیال است. زیرا در زمان های سرد و دمای پایین به راحتی گردش پیدا می کند و به چرخ دنده ها نفوذ دارد.
این روغن باید از گرانروی مناسبی برخوردار باشد تا وقتی سرعت و فشار زیادی به آن وارد می شود، توزیع روغن متوقف نگردد و تمام سطوح روان کننده را با اطمینان کامل تضمین کند. گرانروی مناسب روغن گیربکس، اطمینان از ایمن بودن دنده و عملکرد بدون صدای جعبه را تضمین می کند.
روغن گیربکس مناسب باید این توانایی را داشته باشد تا در کارکرد های طولانی و فشار های متفاوت، گرانروی مناسب خود را حفظ کند.
روغن گیربکس باید خاصیت و ویژگی غیر خورندگی داشته باشد تا هم از خوردگی چرخ دنده ها جلوگیری کند، هم از خوردگی واکنش های شیمیایی پیشگیری نماید. همچنین دارای خاصیت ضد زنگ زدگی باشد تا از زنگ زدن سطح های فلزی ممانعت نماید.
به وجود آمدن کف در فضای روانکاری، موجب می شود تا روغن به اندازه کافی و مناسب روی دندانه های چرخ دنده تشکیل نشود. بنابراین روغن های گیربکس ضد کف هستند تا از ایجاد کف روی دنده جلوگیری کنند. این ویژگی یکی از مهم ترین مشخصه های روغن گیربکس است.
انواع روغن دنده به دو دسته کلی روغت گیربکس دستی و رغن گیربکس اتوماتیک تقسیم می شوند. گیربکس های اتوماتیک و دستی شاید از لحاظ شکل متفاوت باشند، اما هر دو، یک عملکرد یکسانی دارند. این عملکرد به ما اجازه می دهد تا برای کنترل و تغییر سرعت، دنده را تغییر دهیم.
اما موردی که باعث ایجاد اختلال در این دو نوع گیربکس می گردد، نوع انتقال قدرت و کارایی روغن دنده موجود در گیربکس است.
در ادامه در خصوص تفاوت انواع روغن دنده بیشتر توضیح می دهیم.
● روغن های گیربکس دستی مثل روغن موتور با توجه به غلظت طبقه بندی می شوند. البته استاندارد های مختلفی برای این طبقه بندی وجود دارد که شامل SAE، MIL، ISO هستند.در دیگر کشورها این استانداردها با توجه به انجمن مهندسی خودروی آن کشور انتخاب می شود.
در کشور ما نیز، با توجه به تصمیم انجمن مهندسی از استاندارد SAE بهره می گیرند. با توجه به استاندارد مشخص شده SAE، درجه گرانروی برای روغن های گیربکس معمولا 75W، 85W، 90، 140 و 250 است.
● درجه های گرانروی که با حروف W مشخص شده اند، برای حرارت های پایین کاربرد دارند و آنهایی که بدون W هستند برای حرارت های بالا به کار گرفته می شوند. البته بیشتر، استفاده از روغن گیربکس مناسب چند درجه ای توصیه می شود.
● زیرا روغن گیربکس چند درجه ای از چند ترکیب مثل SAE75W-90، می تواند همزمان دو کار را انجام دهد. یعنی برای حرارت های پایین کارایی 75W را دارد و برای حرارت های بالا، ویژگی های روغن دنده تک درجه SAE90 را انجام می دهد. باید بدانید که استفاده از این نوع روغن های چند درجه ای (مالتی گرید) در کل سال توصیه می شود.
● روغن گیربکس مناسب، باید دارای چسبندگی لازم و کافی باشد. زیرا در صورت عدم چسبندگی، بر اثر نیروی زیاد در مرکز باعث ایجاد هدر رفتن روغن با سرعت زیادی می شود.
بین گیربکس های اتوماتیک تنوع زیادی وجود دارد. این تنوع گیربکسی موجب شده که برای روغن دنده های اتوماتیک هیچ دسته بندی ویسکوزیته همانند روغن دنده دستی وجود نداشته باشد.
برای همین شرکت های تولید کننده دنده اتوماتیک، با توجه به تصمیمات مهندسی، استاندارد های مختلفی برای روغن دنده اتوماتیک تعیین کرده اند.
روغن گیربکس اتوماتیک نقش بسیار مهم و حیاتی در عملکرد مناسب خودرو هایی که دنده اتوماتیک دارند، دارد. از همین رو، برای خرید و استفاده روغن گیربکس اتوماتیک باید دقت زیادی به خرج داد. زیرا یک انتخاب اشتباه می تواند خسارت های جبران ناپذیری به گیربکس خودرو وارد نماید.
همانند روغن گیربکس دستی و دیگر روانکار های خودرویی، برای تهیه بهترین روغن گیربکس اتوماتیک باید به دفترچه راهنمای ماشین مراجعه کنید.
همانطور که در مطالب بالا نیز گفته شد، شرکت های خودروسازی با توجه به کارایی روغن گیربکس اتوماتیک، استاندارد های متفاوتی تعیین کرده اند.
بدون شک برای انتخاب روغن گیربکس توجه به این استانداردها الزامی است. زیرا باید روغن دنده ای تهیه شود که دارای استاندارد های لازم باشد.
در این موارد، دفترچه راهنمای خودرو منبع درستی برای تعیین حجم و استاندارد روغن گیربکس اتوماتیک خودرو است.
سخن پایانی
به طورکل برخی تجهیزات هستند که استفاده آنها برای اتومبیل ضروری می باشد. روغن گیربکس مناسب نیز جز این دسته از تجهیزات محسوب می شود.
با توجه با توضیحات و اهمیت روغن گیربکس برای اتومبیل، باید در طول سال مداوم از آن استفاده شود زیرا در صورت عدم تعویض روغن گیربکس در زمان مناسب، ممکن است خساراتی به دنده ها وارد شود که قابل جبران نباشد.